Safranbolu’da Geleneksel El Sanatları

Safranbolu’da Geleneksel El Sanatları

   Karabük turizminde Safranbolu ağırlıklı ve ayrı bir yer tutar. Safranbolu’nun bozulmamış tarihi dokusu geleneksel Türk evlerinin en güzel örnekleri ile doludur. 1975’ten bu yana koruma altında olan ilçe, 1990’lardan itibaren turizmin önemli merkezlerinden biri haline gelmiştir. Özellikle ikibinli yıllarda turizm zirve yapmış ve bir çok tarihi konak turizm işletmesi haline getirilmiştir. 1995’te UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine alınan Safranbolu konakları, sokakları, ibadethaneleri, çarşıları, han ve hamamları ile bir bütün olarak geleneksel kent kültürünün yaşamaya devam ettiği en önemli mekanlardandır.

El sanatları, Türk insanının ince sanat zevkinin, estetiğinin, duygusallık ve hoşgörüsünün günlük hayatta kullandığı eşyalara ve etrafında kalıcılığı olan pek çok ürüne yansıyan halidir. Geleneksel Türk yerleşimlerinin tipik örneklerinin görüldüğü Karabük ve çevresi de bu anlamda geniş bir el sanatları koleksiyonuna sahiptir. Teknolojik gelişmeyle birlikte üretim tarzlarının da değişmesiyle bu sanatların bir kısmı yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Üretim artık geniş çaplı tüketime yönelik değil daha çok hediyelik eşya olarak yapılmaktadır. Her şeye rağmen bu sanatların devam ettirilmesi için çaba sarfedilmektedir.

Safranbolu El Sanatları

Karabük çevresinde el sanatlarının en yoğun biçimde görüldüğü ve geliştiği yer Safranbolu’dur. Geleneksel olarak bölgenin merkezi konumundaki, bölge ekonomisinin yüzyıllar boyunca kalbinin attığı yer olan Safranbolu’da bazıları artık devam etmeyen bazılarıysa oldukça az sayıda usta tarafından devam ettirilen geleneksel el sanatlarından en önde gelenleri şunlardır: Demircilik, kalaycılık, tabaklık, sayacılık, kunduracılık, yemenicilik, mestçilik, saraçlık, semercilik, nalbantlık, sobacılık, dokumacılık, tentenecilik.

Demircilik:

Demirciler Çarşısı’nda sıralanmış dükkanlarda demirci bakırcı- kalaycı ustaları eskisi kadar yoğun olmamakla birlikte bugün de üretimlerini sürdürmektedir. Başta kapı tokmakları ve kilitler olmak üzere Safranbolu evlerinde kullanılan demir eşyalar ile bahçe malzemeleri burada üretilir ve tamir edilir. Bugün hediyelik olarak da birbirinden güzel ve özel ürünler üretilmektedir.

Kalaycılık:

Bakır eşyaların kalaylanması işidir. Bakır mutfak eşyalarının kullanımı artık iyice azaldığından bu sanat dalında da artık sembolik birkaç dükkan kalmıştır. Bu dükkanlarda çoğu dekoratif olarak kullanılan bakır hediyelik eşyalar bulmak mümkündür.

Dokumacılık:

Genellikle köylerde, kadınların uğraştığı bir el sanatıdır. Tezgahlarda dokunan çoğunluğu pamuklu bezlerden çarşaf, göynek (iç gömleği) ve giyim eşyaları yapılır. Safranbolu çarşısında düz veya desenli dokuma bezler ile bunlardan yapılmış birbirinden güzel ürünleri bulmak mümkündür.

Tentenecilik:

Kadın el sanatlarındandır. İğne, tığ ve mekikle örülen ya da makinede dokunan ve yatak takımı, perde, masa örtüsü ve benzeri dokumaların kenar süslemelerinde kullanılan zarif süsleme malzemesidir. Çarşıda birbirinden güzel örneklerini bulmak ve satın almak mümkündür.

Ahşap İşleri:

Safranbolu’da turizmin gelişmesiyle birlikte evlerin ahşap işlemelerinde kullanılan ahşap-oymacılık sanatı şekil değiştirmiş, hediyelik eşya ürünlerine yönelmiştir. En iyi örneği olarak Geleneksel Safranbolu evlerinin güzelliğini yansıtan maket evler Karabük/ Safranbolu gezinizden size kalacak ben anlamlı hatıralardan biri olacaktır. Çarşı içinde bulmak ve satın almak mümkündür.

Kaynak: Karabük Valiliği